طبقه بندی اصلاح شده ی استاندارد بین المللی مشاغل (ISCO-88)

درنوامبر سال1987، چهاردهمین کنفرانس بین المللی کارشناسان آمار کار (ICLS) بر اساس پیشنهاد دفتر بین المللی کار(ILO) اقدام به تصویب طبقه بندی اصلاح شده ی استاندارد بین المللی مشاغل (ISCO-88) نمودند. در این مقاله به بررسی 4 ویژگی و اهداف اصلی طبقه بندی مشاغل به طور عام و بررسی این مقوله در ISCO-88 به طور خاص می پردازیم.

سازمان بین المللی کار (ILO) که در سال 1919 همراه با جامعه ی ملل به وجود آمد، بخش ویژه ای از سازمان ملل است . یکی از فعالیت های این سازمان، توسعه ی استانداردها و راهکردهای بین الملیی جهت ارتقاء فعالیت ادارات کار و همچنین سعی در افزایش قابلیت قیاس بین المللی دیتاهای آماری در سطوح کشورها را نیز دارد.

در راستای نیل به این اهداف، برای اولین بار در سال 1921، موضوع ضرورت طبقه بندی استاندارد بین المللی مشاغل به بیان کشیده شد. با این وجود در سال 1949 و در ششمین کنفرانس بین المللی کارشناسان آمار کار (ICLS) بود که اقدام به توسعه ی ISCO شکل گرفت.

در نتیجه در هفتمین کنفرانس (ICLS) درسال 1949، طبقه بندی موقتی نه گروه عمده ی مشاغل صورت گرفت. در سال 1952، دفتر بین المللی کار، اقدام به چاپ طبقه بندی بین المللی برای مهاجرت و کاریابی نمود که در آن جزئیات 1،727 شغل بر اساس طبقه بندی ملی 8 کشور صنعتی را شامل می گشت.

در کنفرانس هشتم در سال 1954، لیست موقتی گروه های جزیی مودر تأیید قرار گرفت، و در کنفرانس نهم ICSL در سال 1957، این اقدام ، با تصویب گروه های اصلی ، جزئی و گروههای واحد اولین ISCO تکمیل گشت. چنین تشخیص داده شد که ISCO-88 پس از زمان مشخصی، نیازمند تجدید نظر بوده و یک نسخه ی جدید و اصلاح شده ی ISCO همراه با تعداد افزون شده ای از تعاریف شغلی در سال 1968 (ISCO-68) چاپ گردید. نتایج دومین و جدید ترین اصلاح ISCO در سال 1989 به نام ISCO-88 مورد چاپ قرار گرفت.

هدف این نوشتار به طور خلاصه بدین شرح است:

• مشخص نمودن زمینه های اصلی کاربرد طبقه بندی استاندارد بین المللی مشاغل
• ارائه ملاحظات و ویژگی های عمده ی ISCO-88
• ارائه ی فعالیت های متعاقب (ISCO-88) که در سطوح ملی و توسط اداره ی آمار (ILO) صورت می گیرد.

در ضمیمه این مقاله، توضیح مختصری درخصوص هر یک از گروههای اصلی ISCO-88 همراه با لیستی از گروههای فرعی و جزیی آمده است.

طبقه بندی شغلی چیست؟

طبقه بندی شغلی ، وسیله ای برای سازماندهی کلیه مشاغل در مؤسسات، صنایع و یا کشور در گروه های معین می باشد. این طبقه بندی عموما دارای 2 بخش است:

یک بخش توصیفی که ممکن است تنها شامل یک سری از عناوین مشاغل و گروههای شغلی همراه با تعاریف، فعالیت ها، وظایف و سایر جنبه های مشاغل مورد نظر هر گروه معین باشد. می توان گفت این تعاریف، به نوعی فرهنگ لغت مشاغل است؛

خود سیستم طبقه بندی که هدایت کننده ی چگونگی تقسیم بندی مشاغل در جزیی ترین گروههای مشاغل و نحوه ی پیوستن آن به گروههای بزرگتر است.

طبقه بندی مشاغل را می توان با سیستم نقشه ی یک کشور، مثلا سوئیس مقایسه نمود. در بالاترین سطح پیوستگی، در مقیاس کوچک نقشه ی راه، نقشه ی شاهراهها و بزرگ راه ها وجود دارد؛ سطح بعدی شامل جاده ها استانی و محلی و الی آخر می شود.

در جزیی ترین سطح، نقشه های تکنیکی جزیی وجود دارد که مورد استفاده ی مهندسین شهرسازی جهت طرح ریزی پیاده رو ها، چهار راه ها و بسط جاده ها می باشد. نقشه های تکنیکی دارای جزئیات را می توان با توصیفات جزیی مشاغل مقایسه نمود که متخصصین از آن در سیستم پرداخت حقوق استفاده می نماید. و در بسیاری از کشورها مورد توجه مقامات بلند پایه دولتی نمی باشد.

موارد کاربرد طبقه بندی شغلی در چیست؟

طبقه بندی فرهنگ لغت شغلی در کشورها معمولا به منظور نیل به چندین هدف صورت می گیرد. به رغم آن که توصفیات جزیی شغلی و ساختار طبقه بندی را باید اجزایی کامل در نظر گرفت، لیکن زمینه های کاربرد متفاوت، میزان متفاوتی از علاقه در بخش های مختلف را برانگیخته است. توضیحات جزیی مشاغل توسط افرادی که نیازمند کسب اطلاعاتی در خصوص فعالیت ها، وظایف و شرایط کار مشاغل هستند، و به ویژه آن دسته از افرادی که با افراد جویای کار سر و کار دارند، کاربرد فراوانی دارد.

(نظیر افرادی که مسئولیت کاریابی ، آموزش و هدایت کوتاه مدت، کنترل مهاجرت و … را بر عهده دارند). توصیفات شغلی به طور عمده، نه تنها ملزم به برآورده کردن نیازهای چنین کاربرانی است، بلکه باید شامل توضیحات مورد لزوم جهت به انجام رساندن طرح پیوستگی مشاغل نیز باشد.

ساختار طبقه بندی یعنی دسته بندی مشاغل جزء با یکدیگر و تشکیل گروههای بزرگتر باید در راستای تسهیل دسته بندی مشاغل و افراد در یک گروه باشد. بدین شکل که افراد جویای کار و پست های خالی و همچنین توصیف و تحلیل آماری بازار کار و ساختار اجتماعی باید با یکدیگر هماهنگ گردند.

ماموران اجرایی بخش قانون گذاری و عمومی، از آمارهای شغلی برای شکل دهی خط مشی دولت و کنترل رشد استفاده می کنند و کاربرد چنین سیاست هایی از جمله برنامه ریزی نیروی انسانی و برنامه ریزی پرورش شغلی و آموزش را مدنظر قرار می دهند.

آمارهای شغلی مورد نیاز مدیرانی است که قصد برنامه ریزی شرایط کار و تصمیم گیری در خصوص سیاست های مربوط به نیروی انسانی در سطح تخصصی و علاقمندی های کارکنان می پردازند. کارشناسان علم امراض مسری، از مشاغل در مطالعه ی تفاوت های مربوط به کار در مورد شیوع مرض و مرگ ومیر استفاده می کنند.

جامعه شناسان شغل را به عنوان یک متغیر مهم در مطالعات تفاوتهای اجتماعی رفتار و سبک زندگی می دانند، اقتصاد دانان نیز در تجزیه و تحلیل تفاوت های توزیع کسب و درآمد در طول زمان و میان گروهها از عامل شغل استفاده می نمایند. با توجه به هدف تحقیق، «شغل» را می توان یک متغیر اصلی و یا یک متغیر پس زمینه در تحلیل های علمی دانست.

اگر «شغل» یک متغیر پس زمینه باشد، امکان استفاده از آن به عنوان یک متغیر صاحب سهم برای سایر متغیر های نظیر گروههای اجتماعی – اقتصادی و یا شرایط کار محتمل است و ممکن است که به عنوان یک عامل در ساخت سایر متغیر ها نظیر طبقه بندی اجتماعی و یا وضعیت اجتماعی – اقتصادی به کار آید.

ISCO توان تسهیل روابط بین المللی را حول محور مشاغل و گروههای شغلی اعم از گروههای اصلی و فرعی و همچنین انواع کاربردها اعم از کاربردهای آماری در مواجهه با افراد جویای کار را دارد. از این رو ISCO، در حالی که کاربردهای مختلفی را در سطح داخلی در بر می گیرد، بایستی ملاحظات خاصی را که برگرفته از ماهیت بین المللی اش است را نیز مدنظر قرار دهد.

آمارهای قابل مقایسه ی بین المللی درگروههای شغلی، غالبا دراین موارد مورد استفاده قرار می گیرد:

مقایسه ی توزیع جمعیت شاغل و یا سایر متغیر ها (نظیر دستمزد، ساعت کاری، حوادث کار، درآمد، مصرف، عادت مطالعه) در گروههای شغلی در دو یا بیش از دو کشور

مقایسه ی دیتای هر یک از مشاغل هر کی از مشاغل اصلی و جزیی در کشورهای مختلف، برای مثال، مقایسه ی درآمد متوسط برنامه ریزان کامپیوتر در کشور «A» با افراد دارای چنین شغلی در کشور «B» و یا مقایسه ی طراحان صنعتی در دو کشور.

ادغام دیتای کشورهای مختلف با استناد به گروههای شغلی قابل مقایسه. برای مثال ، جمع آوری مشاهدات کافی جهت مطالعه ی وقوع حوادث و یا بیماری شغلی خاصی در میان کارگران گروههای شغلی اصلی و فرعی که گمان می رود دارای مواجهه ی مشابهی به شرایط کار و یا موارد خطرناک هستند.

تجربه چنین کاری نشان می دهد که در سطوح بین الملل، اکثر کاربران اطلاعات آمار شغلی، نیازمند دیتاهای سطح بالای پیوستگی و معمولا نوع توصیفات (الف) می باشند. استثناءهای مهم شامل مطالعات بین المللی کسب، تصادفات وجراحات کاری و سایر شرایط کار می شود. این گونه مطالعات، نیازمند آن است که گروههای شغلی، به طور پایداری و گاهی هم راستا با صنایع و وضعیت کار تعریف گردد.

توجه به این مسئله شایان اهمیت است که در حالی که استفاده ازنوع کاربرد آماری (الف) که توضیح آن پیش تر داده شد، چنین می طلبد که رده بندی مشاغل کلیه ی مشاغل را مورد پوشش قرار دهد، هدف سایر کاربردها (آماری یا برای افراد جویای کار) بر روی مشاغل و یا گروههای شغلی ویژه است.

مجموع کلی زمینه های مورد علاقه ی کاربران، در بر گیرنده ی کلیه ی مشاغل است، اما در عمل می تواند تعدادی از آنان را مورد پوشش قرار می دهد.

مهمترین کاربرد مرتبط با مشتریان کار در یک طبقه بندی استاندارد بین المللی مشاغل، در استخدام بین المللی کارکنان و سازماندهی مهاجرت های کوتاه – بلند مدت کارکنان در میان کشورهاست.

که در این راستا، توصیفات بخش های شغلی که به طور بین المللی مورد گسترش و توافق قرار گرفته باشد، حکم یک «زبان» مشترک را برای کشورها و اعضای شرکت کننده در چنین برنامه هایی دارد. این امر به شکل زیادی ، کارآیی ارتباط مورد لازم برای اجرای آن افزایش می دهد.

هنگامی که کشورهایی که در این زمینه رشد کافی نیافته اند، بدنبال الگویی به عنوان اساس توسعه و اصلاح طبقه بندی شغلی داخلی خود و یا جایگزینی برای آن هستند، یک طبقه بندی استاندارد بین المللی گزینه ی مناسبی بنظر می رسد. اینگونه موارد کاربرد ISCO ، هم درزمان گسترش آغازین ISCO و هم در اصلاحات متعاقب آن مدنظر قرار داده شده است.

ویژگی های کلیدی: ISCO-88

• اصلاحات اخیر ISCO با هدف ایجاد طبقه بندی بین المللی دارد که:
• دارای پایه فکری محکم و مشخصی باشد تا کارآیی آن را به عنوان وسیله ی توصیفی و تحلیلی افزایش دهد و قابلیت به روز شدن با مشاغل جدید را داشته باشد.
• انعکاس دهنده ی بازار کشورهای در حال توسعه و صنعتی باشد.
• به طرز مناسبی بیان گر جایگاه زنان در بازار کار باشد.
• بیان گر عواقب شغلی تکنولوژی های مختلف باشد.
• مشاغل مختلف را در بر گرفته و منعکس کننده ی اهمیت تقریبی گروه های شغلی باشد.

در مفهوم شغلی، یک شغل به عنوان مجموعه ای از فعالیت ها، وظایفی است که توسط فردی انجام می گیرد. اکثر طبقه بندی های شغلی، شغل را بر اساس نوع شباهت کار انجام شده با یکدیگر و در گروههای پیوسته تر، رده بندی می کنند.

افراد از لحاظ شغلی ، بر اساس روابط آن مشاغل با شغل گذشته، حال و آینده طبقه بندی می شوند. در ISCO-88 گروهبندی مشاغل با یکدیگر و پیوستگی آن ها با یکدیگر، بر اساس شباهت مهارت های مورد نیاز در انجام کار و وظایف شغل صورت می گیرد. در تعریف گروههای ISCO-88 دو بعد از ابعاد مفهوم مهارت استفاده شده است: سطح مهارت: که عملکردی از میزان و پیچیدگی فعالیت مورد نظر بوده و در آن موضوع پیچیدگی مهارت از میزان آن اولویت دارد.

تخصص مهارت:

که بیان گر نوع دانش کاربردی ابزار و تجهیزات مورد استفاده، موارد مورد کاربرد، که موضوع مورد توجه ISCO-88 به مهارت های مورد نظر در راستای اعمال وظایف و فعالیت های شغل است و ارتباطی باه این امر که آیا فرد مشاغلی که دارای شغل خاصی است نسبت به فرد دیگر دارای همین شغل، دارای مهارت کم تر یا بیش تر است، ندارد.

تنها تعدادی از بخش های عمده ی «سطوح مهارت» را می توان بطور مؤثری برای مقایسه های بین المللی شناسایی نمود. از طبق بندی استاندارد بین المللی تعلیم و تربیت (ISCED) برا ی تعریف سطوح مهارت استفاده شده است.

البته این بدین معنی نیست که مهارت ها تنها از طریق آموزش و پرورش رسمی بدست می آید. هر چند در برخی کشورها، آموزش رسمی نقش پررنگ تری نسبت به کشورهای دیگر و یا سطوح بالای مهارت ایفا می کند. بنا به هدف سیستم طبقه بندی ISCO عمل قطعی برای تعیین چگونگی طبقه بندی یک شغل همانا ماهیت مهارت های مورد لزوم در اجرای فعالیت ها و وظایف شغل های مطابق است نه روشی که این مهارت ها به آن کسب شده است.

«تخصص مهارت» را می توان هم در شکل گسترده و هم محدود ارایه گردد.

«تخصص مهارت» به زمینه های موضوعی، فرآیندهای تولید، ابزار آلات مورد استفاده، موارد مورد کاربرد، کالا و خدمات تولید شده و … بستگی دارد. کلماتی که مورد استفاده برای توصیف موضوع، فرآیندهای تولید و .. است را در نتیجه می توان بعنوان برچسبی برای مجموعه ی مهارت هایی که مشاغل با آن ها درگیرند، استفاده می گردد.

از همان کلمات مشابه، برای توصیف گروه ها در یک طبقه بندی صنعتی فعالیت های تولید استفاده می گردد.

برای برخی کارکنان، در نتیجه، این امکان وجود دارد تا با موفقیت به «پیشبینی» شغلی که در آن مشغول به کار هستند بپردازند و بدانند که چگونه توسط صنعت، طبقه بندی شده اند، این بدین معنی نیست که ISCO از صنعت به عنوان معیار طبقه بندی استفاده می کند (مگر در مواردیکه مستقیماً مرتبط است). دلیل آن این امر است که مهارت ها در حقیقت با محصولات، مواد و … مرتبط است مشخص کننده ی «صنعت» محل کار آنان است. تفاوت فکری میان دو نوع طبقه بندی را نباید فراموش کرد، حتی اگر پیوستگی و نوع لغات مورد استفاده آن را محو سازد.

• ISCO-88 به تعریف 4 سطح پیوستگی شغلی می پردازد:
• 10 گروه اصلی
• 28 گروه فرعی  (زیر بخش های گروه اصلی)
• 116 گروه جزیی (زیر بخش های گروه فرعی)
• 390  گروه واحد

گروه های واحد در بیشتر موارد، متشکل از مشاغل خردتری هستند برای مثال، فیزیکدان هسته ای در ISCO-88 به گروه واحد 2111 فیزیکدانان و اخترشناسان تعلق دارد متعلق به گروه جزیی 211 فیزیکدانان ، شیمی دانان و متخصصین مربوطه است که خود بخشی از گروه فرعی 21 متخصصین فیزیک، ریاضی و علوم مهندسی گروه اصلی 2 متخصصین است می باشد. ساختار ISCO-88 در جدول 1 نشان داده شده است و توضیح مختصری در خصوص گروههای اصلی، در ضمیمه ی این نوشتار آمده است.

8 گروه از 10 گروه اصلی ISCO-88 با استناد به 4 مهارت عمده مشخص شده برای ISCO در جدول 1 نشان داده شده است. 5 گروه از این 8 گروه یعنی 4و5و6و7و8 در یک سطح مهارت عمده قرار دارند و با توجه به گروههای تخصص مهارت متمایز گشته اند.

اطلاعات سطح مهارت در تعریف دو گروه اصلی «قانون گزاران، مقامات و مدیران ارشد» و «نیروهای مسلح» نیامده است. چرا که سایر جنبه های این مشاغل نظیر معیارهای شباهت من جمله سیاست گذاری، عملکرد مدیریتی و وظایف نظامی دارای اهمیت بیشتری بودند. در نیتجه تفاوت های سطح مهارت قابل توجهی در هر یک از این دو گروه اصلی وجود دارد. البته ، گروههای فرعی و جزیی از گروه اصلی 1 طوری طراحی شده اند که بر برگیرنده ی مشاغلی در سطوح یکسان است.

جدول1: گروههای اصلی ISCO-88، شماره ی گروههای فرعی و سطح مهارت

تفاوتی در سطح گروه اصلی میان الف) مشاغلی که بطور ضروری صنعتگرا می باشند (یعنی گروه اصلی 6 «کارکنان ماهر کشاورزی و شیلات» و گروه 7 «کارکنان صنعتگر و مشاغل مربوطه» و (ب) مشاغلی که ضرورتاً به سمت استفاده از ابزار، ماشین آلات و کارخانجات صنعتی (یعنی گروه 8 «عاملان و مونتاژکنندگان ماشین آلات و کارخانه» وجود دارد که این تفاوت ناشی از چگونگی مقابله با نیازمندیهای متفاوت مهارت برای مشاغلی با اهداف مشابه است که منشاء گرفته از تفاوت های فن آوری های مورد استفاده است.

مشاغل صنعتگرا شامل شغل های حرفه ای است که مستقیماً با تولید کالا و خدمات سرو کار دارند و فعالیت ها و وظایف آن، نیازمند دارا بودن درک و تجربه ای از منابع طبیعی و مواد خام و همچنین چگونگی کسب نتیجه ی مطلوب است.

ممکن است افراد شاغل در این گونه حرفه ها، از ابزار و ماشین هایی که از لحاظ تکنولوژی دارای پیشرفتگی زیادی است استفاده کنند که این امر مستلزم آن است که موجب تغییر مهارت های اصلی و درک مورد نیاز نگردد. ماشین ها و ابزار مدرن را به جهت کاهش تلاش فیزیکی و یا زمان مورد نیاز برای فعالیت های خاص و یا افزایش کیفیت محصول به کار می برند.

از سوی دیگر، وظایف و فعالیت های مشاغلی که گرایش به کاربرد و اعمال ابزار، ماشین آلات و کارخانه های صنعتی دارند، نیازمند داشتن درکی از ماشین آلات و کارکرد آن هاست و ارتباطی به روند دگرگونی و تغییر و یا نتایج آن ندارد.

مشاغلی که در آن وظایف و کارکردها شامل گردهم آوری محصول از اجزای جزیی تر و بر اساس قوانین و رویه ی دقیقی است نیز جزو دسته ی گروه اصلی همانند مشاغل مرتبط با ماشین آلات قرار می گیرد. آن دسته از شغل هایی که مهارت کم و یا ابتدایی را می طلبد، و نیاز به بررسی چندانی ندارد، در گروه 9 قرار می گیرد.

در چهاردهمین کنفرانس ICLS، چنین تصمیم گیری شد که برای مقایسه های بین المللی، لازم است تفاوت های مهمی که میان کشورها و گاهی در یک کشور در خصوص سطوح مهارت مشاغلی که از دیرباز در یک گروه شغلی مشابه قرار گرفته شده اند، مورد توجه قرار گیرد. چنین تفاوتهایی، به فعالیت های حقیقی مرتبط می شود که اگر دارای ماهیت مشابهی هستند، لیکن با توجه به میزان قضاوت، مسئولیت و برنامه ریزی به شکل قابل توجهی با یکدیگر تفاوت دارند. این گونه تفاوت فعالیت، منجر به تفاوت کشورها در سطوح مهارت صلاحیت مطلوب برای ورود به شغل گشته است. در چهاردهمین کنفرانس ICLS، سعی بر آن شد تا امکان طبقه بندی برخی گروههای شغلی اعم از گروه اصلی 2 «متخصصین» و گروه اصلی 3 «تکنسین ها و متخصصین وابسته» برای کشورها و با توجه به شرایط ملی آن کشورها فراهم آورده شود. این امکان برای مشاغلی نظیر تدریس دبستانی، پیش دبستانی و تدریس ویژه، پرستاری و مامایی، مددکاری اجتماعی و برخی مشاغل هنری فراهم آورده شد.

یکی دیگر از تصمیمات کنفرانس چهاردهم ICLS ، همانند ISCO-68، آن بود که مشاغل نیروهای مسلح، باید در گروه عمده و جداگانه ی «نیروهای مسلح» قرار گیرد، حتی اگر فعالیت ها و وظایف این مشاغل، با مشاغل غیر نظامی آن شباهت داشته باشد.

کلیه ی مشاغلی که در برگیرنده ی شغلی هایی است که کارکنان آن دارای وظایف و فعالیت های قانونی، اجرایی و مدیریتی است باید در گروه اصلی 1 «قانون گذاران، مدیران و مقامات بلند پایه» طبقه بندی گردند. در ISCO-68 ، برخی از آن ها در گروه اصلی 2 «کارکنان اجرایی و مدیریتی» و برخی دیگر در سایر گروههای اصلی قرار داشتند.

«مالکان، با توجه به این که آیا فعالیت و وظایف آن ها دارای بیشترین شباهت، به مدیران و مسئولان است یا به سایر کارکنان در زمینه ی شغلی مشابه، تقسیم بندی می شوند. به این دلیل که شغل «مالکان» به نوع کار انجام شده ربطی ندارد بلکه بیشتر مربوط به «وضعیت اشتغال» مطابق با بخش های «خود- اشتغالی» و «کارفرمایی» در طبقه بندی وضعیت در اشتغال (ICSE) است.

البته، یک فرد لوله کش، ممکن است کاملا دارای وظایف مدیریتی باشد ولی یک لوله کش دیگر صرفا کار یک لوله کش را با کمترین مسئولیت های مدیریتی انجام دهد. که این امر بستگی به اندازه ی کارخانه دارد. در مورد اول، این شغل باید در گروه مدیران و در مورد دوم، جزو شغل لوله کشی قرار بگیرد.

در ISCO-88 ، هر دو گروه «نوآموزان» و «کارآموزان» باید در صورت لزوم طبق وظایف و فعالیت هایشان طبقه بندی شوند، چرا که این دو گروه، ممکن است مشمول طبقه بندی «وضعیت در اشتغال» گردند. ISCO-88 چنین توصیه می کند که نوآموزان را باید طبق شغلی که در آن آموزش می بینند، طبقه بندی کرد در حالی که کارآموزان را طبق وظایف و فعالیت های حقیقی شان می توان طبقه بندی نمود.

مشکل طبقه بندی مشاغلی که طیف وسیعی از وظایف و فعالیت ها را شامل می شوند را می توان با استفاده از قانون اولویت برطرف نمود که ضمن آن برخی از وظایف و فعالیت ها در مشخص سازی نوع شغلی که در آن قرار می گیرند دارای اولویت هستند. مانند:

در مواردی که وظایف و مسئولیت ها با مراحل گوناگونی از فرآیند تولید و توزیع کالا و خدمات صورت می گیرد، آن دسته از فعالیت هایی که مرتبط با مراحل تولید است،نسبت به وظایفی که مرتبط با فروش و بازاریابی، حمل و نقل و یا مدیریت روند تولید است، اولویت دارد. (مگر اینکه هر یک از این وظایف دارای برتری باشند). برای مثال، کارگری که نان می پزد و سپس آن را به فروش می رساند، باید به عنوان «نانوا» طبقه بندی شود و نه «دستیار فروش».

در مواردی که فعالیت و وظایف انجام شده نیازمند مهارت هایی است که در سطوح مختلف آموزش و تجربه بدست می آید، مشاغل را باید بر اساس فعالیت ها و وظایفی که بالاترین درجه ی مهارت را می طلبد، طبقه بندی کرد.

برای مثال، مشاغلی وجود دارد که غالبا انجام آن ها نیازمند مجموعه ای از مهارتهای کسب شده ی نسبتا ساده ای است، اما مواقعی نیز وجود دارد که از افراد شاغل در آن ها انتظار می رود دارای مهارت هایی نیز باشند که خواهان آموزش و تجربه ی بیشتری است تا آنها را جهت مقابله با موقعیت های غیر منتظره و ناگهانی مانند تصادف یا جراحت آماده سازند.

لذا، در انتخاب و کاربرد قوانین اولویت، درصد ویژه ای از برآورد و تطبیق با شرایط داخلی در یک کشور ضروری بنظر می رسد.

عقیده ی بسیاری از کاربرآن ISCO 1968، سطح بالای پیوستگی گروههای نُه، بدین معنی بود که تفاوت های درون هر گروه چنان زیاد بود که استفاده ی از آن را برای توصیف و تحلیل مشکل می نمود. البته، سطح پیوستگی بعدی که 83 گروه را در بر می گرفت جزئیات بیشتری را برای بسیاری از انواع تحقیق و همچنین برای گزارش بین المللی توزیع شغلی فراهم آورد بویژه اگر دیتاهای مورد نیاز از طریق جستجوی نمونه ای شکل گرفته باشد.

در نتیجه، ISCO-88 بر آن شد تا گروههای «فرعی» را بعنوان یک سطح جدید میان گروه اصلی پیشین و گروه در سیستم پیوستگی وارد نماید.

مقایسه با ISCO-88

در کلیه ی مباحث آمار، به هنگام جمع آوری دیتا بدست آوردن تعادل میان تداوم دوره های زمانی و تطابق و اصلاحات مورد لزوم در تعاریف امری حائز اهمیت است. در ISCO-88 ، تداوم در سطح گروه واحد در نظر گرفته شد. این اقدام، در نتیجه موجب تقسیم بندی شمار قابل توجهی از گروه های واحد ISCO-88 گردید. اهمیت عددی بسیاری از اینگونه جداسازی ها در سطح کشور مهم نمی باشد.

در ساختار ISCO-88 ، سطح گروه واحد، جزیی ترین سطح محسوب می گردید.

در نسخه های پیشین ISCO نیز مجموعه دقیقی از بخش های شغلی، به رغم آن که توسط ICLS  مورد تأیید و توصیف قرار نگرفت، مشخص گشته است. توصیفات دقیق ISCO-88 که تا کنون نیز با موضوعات امروزی مرتبط است ، بنا به درخواست برای استفاده کنندگان در یک دیسکت مهیاست.

تاکید بر سطح و تخصص مهارت بعنوان مهمترین معیار شباهت در توصیف گروههای شغلی در ISCO-88 دارای تغییر چندانی نیست. به ISCO-68 و سایر طبقه بندی های ملی نمی باشد.

موضوع اهمیت مهارت که به طور ضمنی در ISCO-68 آمده است را می توان با بررسی دقیقتری از سیستم طبقه بندی آن دریافت. برای مثال، گروه 1/0  (متخصصین و کارکنان فنی و مشاغل مربوطه) شامل مشاغلی است که فعالیت و وظایف آن غالبا مستلزم کارکنان کاملا آموزش دیده و ماهر است. مشاغلی با چنین نیاز مهارتی، را می توان تنها در گروه اصلی 2 «کارکنان اجرایی و مدیریتی» یافت. هر یک از سایر گروههای اصلی در ISCO-68 جنبه های وسیع و متفاوتی از تخصص مهارت را در بر می گیرد. بعنوان مثال، اکثر مشاغل گروه اصلی 3 «شاغلین کارمند و مشاغل مرتبط» به طور عمده نیازمند مهارت های مورد نظر در خصوص دیتا و اطلاعات است، در حالی که اکثر مشاغل گروه های 4 و 5 یعنی «کارکنان فروش و کارکنان خدمات» مستلزم دارا بودن مهارت هایی برای مواجهه با افراد است.

به همین ترتیب، تفاوت میان گروههای جزیی و گروههای واحد در یک گروه اصلی را می توان ناشی از تفاوت میان تخصص های متفاوت مهارت دانست. سطح مهارت به طور دقیق در مقدمه ی ISCO-68 و در ارتباط با گروه جزیی 9-9 شرح داده شده است. تأیید این مطلب که مهارت بطور غیرمستقیم نقش مهمی در ISCO-58 و ISCO-68 ایفا می کند را می توان در این بخش از مقدمه ی ISCO-58 مشاهده نمود: … ترکیب (مشاغل) ممکن است بر اساس مواد مورد کاربرد، محل کار، محیط ابزار خاص مورد استفاده و روابط مشابه باشد. مهارت، دانش و توانایی های ویژه ی افراد شاغل دارای ارتباط تنگاتنگی با چنین عواملی است.

ISCO-88 متشکل از ده (نه) گروه اصلی است که 28 گروه فرعی ، (83) 116 گروه جزیی و (286) 390 گروه واحد را نیز بدنبال دارد. (تعداد گروههای ISCO-88 در پرانتز آمده است). به هنگام کدگذاری گروههای ISCO-68 (157 گروه از 286) بدون تغییر و یا دارای تغییرات حوزه ای با اندکی کاهش یا افزایش.

در ISCO-88 ، چهارده گروه از گروههای واحد جدید، از طریق ترکیب دو یا سه تعداد از گروههای واحد ISCO-68 صورت گرفته است. کدگذاری همچنین نشان می دهد که 96 گروه واحد ISCO-68 دچار تقسیمات گشته و اجزای آن به 174 گروه های واحد در ISCO-88 تبدیل گشته است.

تعداد بیست و چهار گروه از گروههای منشعب گشته در جای دیگر تقسیم بندی نشده بودند. مجموع 32 گروه واحد ISCO-88 دارای هیچگونه مأخذی در گروههای واحد ISCO-68 و یا رده های شغلی نمی باشند.

برای اطلاعات در خصوص ISCO-88 بررسی ILO (1987)،  ILO (1988)، و ILO (1990) نیاز است.

اقدامات بعدی در ISCO-88

نشریات ISCO-88 به زبان های انگلیسی (1990)، فرانسه (1991) و اسپانیایی (1991) موجود است. در این نشریات، علاوه بر ارایه ی اصول اساسی و توصیفات گروه های وِیژه مشاغل، توضیحاتی از کلیه ی گروههای ISCO-88 همراه با نسخه های جدید و اصلاح شده ی «فهرست توسعه یافته ی الفبای عناوین» از ISCO-68 که شامل 3700 عنوان در مجله انگلیسی، 2800 عدد در فرانسه و 3100 عدد در اسپانیایی می باشد، نیز آمده است.

به روز شدن این فهرستها با کمک اطلاعات برگرفته از لغتنامه ی مشاغل کشورها به سه زبان و همچنین اطلاعات بدست آمده از متخصصین امر صورت گرفت.

کلیه عناوین در این لیست ها به جزیی ترین گروه های ISCO-88 و ISCO-68 کدگذاری شد. متن کامل این سه نشریات همراه با راهنمای آن همانند توضیحات رده های شغلی مورد کاربرد ISCO-68 در فرمت ماشینی مهیا می باشد. توضیحات آخری به طور مختصری ویرایش گشته و به روز نگشته است.

کتابچه ی راهنمای توسعه و کاربرد طبق بندی و لغت نامه ی مشاغل ملی شامل کاربردهای آماری و مشتری گرا می شود. کار بر روی این کتابچه بیش از حد انتظار زمان برد، لیکن برای چاپ در 1994 برنامه ریزی شده است.

در این کتابچه، به شکل دقیقتری نسبت به گذشته، جمع آوری و پردازش پاسخ های شغلی به سؤالات فرمه های اجرایی و پرسش نامه های آماری صورت گرفته است و هدف آن است که آمارهای شغلی بهتر و یکنواخت تری هم برای آن دسته از افرادی که مستقیماً از ISCO-88 استفاده می کنند و هم برای کسانی که سایر طبقه بندی های شغلی را برای ارتباط با گروههای ISCO-88 در آینده به کار می برند، فراهم آورده شود.

این اقدام موجب افزایش تأثیر دیتای شغلی برای مقایسه و ارتباط ملی و بین المللی خواهد شد. نیاز به ایجاد پرسش های خوب طراحی شده و بررسی شده مورد تأکید است.

این مسأله که تجربه و آزمایشات حاکی از آن است که نتایج مطلوب به هنگام بررسی عنوان حرفه ای یک شغل همراه با توضیح مختصری از فعالیت ها و وظایف اصلی آن بدست می آید نیز جای تأکید دارد. راهنمایی در خصوص چگونگی رمزگشایی، آموزش رمزگشایی ، کنترل روند رمزگشایی و تضمین آن که گشایندگان رمز در قبال خود پاسخ دریافت خواهند کرد، در این کتابچه آورده شده است. اهمیت علامت خوب پاسخ های شغلی و روش هایی که چنین نشانه هایی را می توان ایجاد و استفاده نمود نیز توضیح داده شده است. توصیه می شود که رمزگشایی باید در جزیی ترین سطح و با حمایت اطلاعات داده شده توسط پاسخ گو صورت پذیرد. شواهد موجود حاکی از آن است که این روند از نقطه نظر کاهش خط های رمزگشایی و زمان مورد استفاده برای هر پاسخ به صرفه است.

در توضیح انطباق طبقه بندی شغلی ملی با ISCO-88، راهکرده پیشنهادی همانند استراتژی کدگذاری است که شرح آن رفت: انطباق بایستی در پایین ترین سطح پیوستگی مشاغل هر یک از دو طبقه بندی یعنی طبقه بندی شغلی ملی – که برای بسیاری از کشورها دارای تفاوت جزیی با ISCO-68 است – و ISCO-88.

 برنامه و بودجه ی کاری اداره آمار ILO منابع محدودی و مورد نیاز ILO به منظور حفظ کارآیی در حوزه ی طبقه بندی شغلی فراهم می آورد. این منابع محدود اساساً بدین منظور مورد استفاده قرار می گیرد:

ارائه ی مشاوره ی فنی در خصوص رشد و استفاده از طبقه بندی های شغلی چه بر اساس ISCO-88 و چه غیر آن. این مشاوره تکنیکی، ممکن است به شکل پاسخ گویی به درخواست های ساده جهت کسب اطلاعات و نکات به منظور پیش نویس کردن برنامه ها و طبقه بندی ها باشد که این امر افراد را در تهیه برنامه برای توسعه و اصلاح طبقه بندی های ملی و یا حمایت از این گونه پروژه ها یاری می رساند.

ارائه ی توصیه های تکنیکی در راستای گسترش ارتباط میان ISCO-88 و سایر طبقه بندی های شغلی اعم از ملی و بین المللی.

برپایی و اداره ی یک مرکز اسناد کوچک و صفحات اطلاعاتی در خصوص طبقه بندی شغلی ملی، ارتباط آن با ISCO-88 و فعالیت های مربوطه در جهت رشد طبقه بندی شغلی و کاربرد آن تا کنون فعالیت های حول محور فعالیت های الف و ب بوده است.

از ابتدا چنین انتظاری می رفت که کشورها به ILO در خصوص چگونگی تطابق طبقه بندی شغلی فعلی خویش با ISCO-88 و تهیه درخواست هایشان برای دیتا طبق این طبقه بندی از جامعه ی بین الملل مشورت خواهند کرد. وقوع این مسئله کمتر از حد انتظار بود که احتمالاً به این دلیل است که کشورها تا زمان درخواست صبر خواهند کرد. تعداد کشورهایی که اقدام به اتخاذ فعالیت هایی برای گسترش و اصلاح طبقه بندی شغلی ملی خود طبق اصول ISCO-88 و یا قرار دادن آن به عنوان یک مدل کرده اند بیش از حد انتظار است. استرالیا در صدر نام سایر کشورها قرار دارد. چرا که جلودار رویکرد ارائه شده توسط ISCO-88 و فراهم کننده ی بسیاری از پایه های روش شناسی هم برای رشد و هم برای راهنمایی در خصوص اجرای آن می باشد. سایر کشورهایی که دارای طبقه بندی مطابق با ISCO-88هستند، شامل نیوزلند، انگلستان، ایرلند و ایتالیا می شوند. در  کشورهای دانمارک، ایسلند، نروژ، پرتغال،  و اسپانیا و تا حدودی سوئد  فعالیت هایی در این خصوص در حال انجام است. در برخی کشورها نیز اقداماتی جهت توسعه ی طبقه بندی مطابق با ISCO-88 آغاز گشته است که از آن جمله می توان به  اروپای مرکزی و شرقی، بلغارستان، جمهوری چک اسلواکی، مجارستان، هلند، رومانی، اسلونی، دولت بالتیک و اوکراین اشاره کرد.سایر کشور هایی که دارای طبقه بندی شغلی ISCO-88 هستند شامل باربادوس، جزیره ی قبرس، هنگ کنگ، گینه ی نو، سنگاپور، تانزانیا، ترینیداد و توباگو می باشند. تلاشهایی نیز در فیجی، هند، اسراییل، فیلیپین، نامیبیا آغاز گشته است. ابتکاراتی در جهت توسعه ی یک اقتباس مشترک ISCO-88برای کشورهای جزایر اقیانوس آرام صورت گرفته است و اعضای جامعه ی اروپا نیز طبقه بندی  مشترک (COM)

را ترتیب داده اند. این گزینه های ISCO-88 چارچوبی را برای فعالیت هایی جهت اصلاح و توسعه ی ابزاری در راستای تسهیل تغییر پذیری شغلی و تشخیص آ موزش موقتی و حرفه ای در جامعه اروپا فراهم می آورد. برخی کشور ها هم اخیرا بدون ماَخذ قرار دادنISCO-88اقدام به اصلاح و یا به روزسازی طبقه بندی شغلی ملی خود کرده اندکه شامل کانادا، فرانسه،آلمان، هلند و سوئیس می باشند.ایالات متحده در حال حاضر به بررسی نقشی که ISCO-88 در فعالیت آ ینده ی این کشور در تجدید نظر استاندارد طبقه بندی شغلی اش ایفا خواهد کرد می پردازد.

منابع

ILO, 1987: Revision of the International Standard Classification of Occupations, Report IV to the Fourteenth International Conference of Labour

Statisticians: Part I – Background, principles and draft resolution; Part II – Draft 13 definitions, ILO, Geneva, 1987.

ILO, 1988: Fourteenth International Conference of Labour Statisticians, Report of the Conference, ILO, Geneva, 1988.

ILO, 1990: The Revised International Standard Classification of Occupations (ISCO-88). ILO, Geneva, 1990.

ثبت نام آنلاین