آزمون استعداد یابی دانش آموزان

هدایت صحیح دانش آموزان در انتخاب شغل و رشته تحصیلی چه در مقطع دبیرستان و چه پس از آن  یکی از اساسی ترین دغدغه های نظام های آموزشی موفق در دنیای امروزی است.

واقعیت هایی همچون عدم تناسب تخصص فارغ التحصیلان با نیازهای بازار کار،بی علاقگی و تغییر رشته های متعدد در سطوح مختلف دانشگاهی و حتی دبیرستانی،گرایش بیش از حد به برخی از رشته ها و یا عدم اقبال و استقبال از برخی دیگر و پایین بودن میزان رضایت شغلی در تعداد زیادی از شاغلین، جملگی عللی هستند که نقش مهم و کلیدی هدایت تحصیلی و شغلی را در نظام آموزشی کشور و عدم کارایی و اثر بخشی مکانیزم فعلی هدایت تحصیلی در این نظام را تصدیق و تایید می کنند.

مشکلات فعلی جامعه در زمینه انتخاب رشته تحصیلی و شغل مناسب عبارت است از:

• افت تحصیلی و عدم انگیزه کافی برای علم‌آموزی
• تغییر رشته و نارضایتی از رشته تحصیلی دانشگاهی
• عدم شکوفا‌سازی استعدادها به دلیل انتخاب رشته تحصیلی نامتناسب
• پی‏بردن به بی‌حاصل بودن فعالیت تحصیلی پس از گذشت چندین سال زحمت
• عدم تناسب انتظارات والدین و معلمین از دانش آموزان بر اساس ویژگی‌های شخصیتی آنان
• آثار منفی در شکل‌گیری باورهای درونی دانش‌آموز نسبت به خود و عدم اعتمادبه‌نفس
• شناخت نسبی و نا‌صحیح افراد جامعه از رشته‌های دانشگاهی

باعنایت به تاثیرات چشمگیر هدایت شغلی و تحصیلی صحیح دانش آموزان و دانشجویان یک کشور در رشد و توسعه آن کشور میتوان مواد ذیل را به عنوان اهمیت و ضرورت پیاده سازی یک سامانه به روز و کارامد هدایت تحصیلی و شغلی در هر کشور بیان نمود

معرفی سامانه هدایت شغلی و تحصیلی (هشت)

سامانه هدایت تحصیلی و شغلی موسسه هدایت فرهیختگان جوان  در وهله اول محصولی است برای آنکه افراد را به خودشان بشناساند.

 حتی اگر بحث هدایت شغلی نیز مطرح نباشد اینکه افراد توانایی ها و استعداد های خود را به صورت علمی و دقیق بشناسند و از آنها استفاده کنند ، فی نفسه امری حیاتی است و از  اهمیت فوق العاده ای برخوردار است .

آزمون های رواشاختی گوناگونی در سطح کشور و توسط مشاوران و روانشناسان و یا حتی افراد  غیر متخصص برگزار می شوند که ادعای تحلیل و بررسی و شخصیت فرد آزمون دهنده را دارند اما فارغ از این ایراد که غالب این آزمون ها برداشت هایی از نمونه های خارجی هستند و به هیچ وجه برای کشور و فرهنگ ما بومی سازی نشده اند ؛ باید به این نکته اشاره کرد که وجه دیگر هدایت صحیح شغلی- تحصیلی عبارتست از شناخت دقیق مشاغل،تجزیه و تحلیل آنها و تهیه بانک اطلاعاتی مشاغل موجود در کشورتا بتوان نتایج آزمون های روانشناختی فرد را با الگویی علمی به مشاغل این بانک مرتبط ساخت.

اگر بخواهیم سامانه هدایت تحصیلی و شغلی هشت را به اختصار تشریح کنیم  باید گفت که این سامانه از نتایج 3 آزمون علایق(تیپ شناسی)،توانایی ها و ارزش های کاری به عنوان ورودی استفاده کرده و شغل متناسب با این سه را به فرد معرفی می کند.

• بانک مشاغل :

یکی از اصلی ترین نقاط قوت این سامانه تشكيل بانك جامع اطلاعات شامل بيش از 1200 گروه شغلی دایر در کشور است.
در تهیه این بانک مشاغل از از مدل‏هاي روز دنيا جهت دسته‏بندي تخصصي مشاغل استفاده شده است مشاغل موجود در کشور تحت آنالیز و تجزیه و تحلیل دقیق قرار گرفته اند. و رغبت ها ،توانایی ها و ارزش های هریک از این مشاغل با دقت بالایی شناسایی گردیده است.

• آزمون شخصیت شناسی :

نظریه های مختلفی پیرامون هدایت تحصیلی و شغلی توسط روانشناسان مختلفی در سطوح مختلف ارائه شده است.پایه  نظری این سامانه را نظریه شغل و شخصیت هالند تشکیل می دهد. که تقریباً کامل ترین نظریه پیرامون  هدایت تحصیلی و شغلی است بر مبنای این نظریه شخصیت هر فرد از توالی و ترکیب شش تیپ مختلف که هالند برای انسانها متصور است تشکیل می شود.

این 6 تیپ عبارتند از: واقع گرا،قراردادی،متهور،اجتماعی،هنری و جستجوگر

بر مبنای نظریه هالند محیط های کاری نیز هریک با ترکیبی از تیپ های فوق همسانی و تطابق دارند و بر این مبناست که  این نظریه دسته ای از مشاغل را برای دسته ای از افراد مناسب تر دانسته و بدان ها توصیه می کند که در آن مشاغل به فعالیت بپردازند.
گرچه پایه نظری آزمون شخصیت شناسی برگرفته از نظریه هالند است لکن این آزمون، آزمون هالند نبوده و به طور 100% توسط پژوهشگران موسسه تالیف گردیده و تنها آزمون تالیفی روانشناختی داخلی است که موفق به کسب تاییدیه از سوی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور گردیده است.
این آزمون دارای نقاط قوت چشمگیری نسبت به آزمون هالند است که میتوان به برخی از انها اشاره کرد :

• به کار گیری دروغ سنج و ملاک اعتبار در آزمون موسسه که در آزمون هالند وجود ندارد.
• تعداد گویه های بیشتر نسبت به آزمون هالند(تقریبا دو برابر) که دقت اندازه گیری نمرات تیپیک را افزایش می دهد.
• وزن دهی به گویه ها بر خلاف آزمون هالند که تمام گویه ها در آن ارزش یکسان دارند.

در نتیجه آزمون تیپ شناسی که اصلی ترین ورودی سامانه هدایت تحصیلی و شغلی است ما به شما خواهیم گفت که ترتیب این 6 تیپ در شخصیت شما چگونه است.

از سویی دیگر و در نتیجه تجزیه و تحلیل مشاغل سه پارامتر رغبت،توانایی و ارزش برای هر یک از مشاغل موجود در سامانه اندازه گیری و معین گردیده اند.به عنوان مثال مشخص گردیده است که چه ترتیبی از تیپ های 6 گانه هالند و با چه نمراتی برای شغل معلمی ورزش در دبیرستان مناسب ترین گزینه خواهد بود.

کاری که سامانه هشت انجام می دهد برقراری ارتباط بین نتایج آزمونِ آزمون دهنده و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل مشاغل است.به عبارت دیگر الگوی تیپیک شغل و فرد با هم مقایسه شده و مناسب ترین مشاغل از حیث تناسب این الگوها به وی معرفی می شوند.

• آزمون توانایی سنج :

در نتیجه این آزمون 14 توانایی مورد نیاز برای احراز مشاغل مختلف در وجود فرد سنجیده می شود توانایی های از قبیل توانایی عددی ، مکانیکی ، رفتار اجتماعی ،درک فضایی ، سازماندهی ، رهبری  و مدیریت و …

پس از آزمون توانایی مشخص می گردد که هریک از توانایی های چهارده گانه در وجود فرد چه نمره ای از 100 می گیرند؟ و بر این مبنا  و البته بر مبنای تجزیه و تحلیل صورت گرفته درباره هریک از مشاغلِ سامانه که منجر به احصاء توانایی های شاخص مورد نیاز در هریک از مشاغل گردیده است، شخص خواهد دانست که آیا مهارتهای لازم برای تصدی مشاغلی که با تیپ شخصیتی و ارزشهای کاری مد نظرش همخوانی دارند، را دارد یا نه؟

• آزمون شناسایی ارزشهای کاری :

ارزشهای کاری به عبارت ساده تر همان توقعات فرد از شغل آینده اش هستند. برخی به دنبال در آمد بیشتر هستند ، عده ای پرستیژ و جایگاه اجتماعی شغل را حا ئز اهمیت بیشتری می دانند و گروهی هم  معتقدند که شرائط کار برایشان مهم تر است. مواردی که اشاره شد به علاوه 8 مورد دیگر ارزشهای کاری مطرح در آزمون را تشکیل می دهند. به عبارت بهتر در نتیجه آزمون ارزشهای کاری فرد خواهد دانست که کدامیک از ارزشهای کاری نظیر درآمد،جایگاه اجتماعی،امنیت شغلی،شرایط کار،استقلال،اقتدار و …برای او  از اهمیت بیشتری برخوردارند. و بر این مبنا مشاغلی که به فرد  معرفی خواهند شد از حیث ارزشهای کاری مد نظر شما نیز سنجیده می شوند.

در مورد اهمیت ارزشهای کاری باید گفت که پس از تیپ شخصیتی در رتبه دوم اهمیت قرار دارند.چه بسا کسانی که در رشته هایی متناسب با علایق و تیپ شخصیتی خود مشغول به فعالیت شده و از شغل خویش نیز لذت می برند اما توانایی کنار آمدن با ویژگی های ذاتی شغل مذکور را ندارند، به عنوان مثال فردی که از در آمد شغل خود راضی نیست ویا شغل وی با مخاطرات جسمی زیادی همراه است که وی نمی تواند آنها را تحمل کند و به همین دلیل دچار دلزدگی و بی میلی نسبت به شغل خود می شوند.

از سوی دیگر در بانک مشاغل سامانه هشت ارزشهای کاری شاخص تامین شونده در هر یک از مشاغل با مکانیزم ها و متدهای روز تجزیه و تحلیل مشاغل استخراج گردیده است که با نتایج آزمون ارزش کاری فرد مطابقت داده می شوند و از این رهگذر میزان تطابق فرد با هریک از مشاغل از حیث ارزشهای کاری مشخص می گردد.

• آزمون مشکلات تصمیم گیری

این آزمون که به منزله یک سوپاپ اطمینان در آزمون ها گنجانده شده است در کارنامه مراجع  انعکاسی نخواهد داشت، بلکه نتایج آن تنها در اختیار مشاور قرار می گیرد.

این آزمون به مشاور کمک شایانی خواهد کرد تا به وسیله آن صطح اطلاعات شغلی و شخصیتی فرد و در نتیجه مرحله ای از تصمیم گیری را که وی در آن قرار دارد شناسایی نموده و به مقتضای نیاز وی منابع اطلاعاتی را در اختیار وی قرار دهد. همچنین نتایج فاکتور حمایت اجتماعی نقش اطرفیان و به خصوص خانواده را در صطح تصمیم گیری فرد مشخص کرده و به مشاور کمک می کند تا با مداخله ای عالمانه و دقیق به اصلاح و بهبود نقش خانواده و اطرافیان در تصمیم گیری فرد بپردازد.

• راه نامه :

خروجی 3 آزمون رغبت،توانایی و ارزشهای کاری راه نامه ایست که با ظاهری شکیل و در حدود 25 صفحه برای شما صادر خواهد شد.قسمتهای اصلی این راه نامه 4 بخش است،سه بخش مختص خروجی هریک از آزمون ها که در ابتدای هر بخش از سه بخش مذکور به تعریف مفهوم مورد نظر(تیپ،توانایی و ارزشهای کاری) از دیدگاه روانشناسی و پس از آن به معرفی مولفه های مفهوم مورد نظر پرداخته شده است،به عنوان مثال هریک از تیپ ها از حیث ویژگی ها و خصوصیات تعریف شده اند و یا همینطور در مورد 14 توانایی و 11 ارزش کاری مورد ارزیابی در آزمون و پس از آن نمرات شما در هریک از تیپ ها ،توانایی ها و ارزشهای کاری در قالب نمودار بیان شده اند. در قسمت چهارم نیز طی جدولی مشاغل متناسب با شخصیت و ارزشهای کاری به ترتیب میزان تناسب به فرد معرفی می شوند و البته در مقابل هر شغل توانایی های مورد نیاز برای آن شغل به همراه  نمره ای که شما در هریک از آن توانایی ها کسب کرده اید می آیند و رشته های تحصیلی مناسب برای احراز هریک از مشاغل نیز معرفی شده اند.ضمناً پس از معرفی مشاغل متناسب تعدادی از مشاغل نامتناسب نیز به فرد معرفی می شوند ،که بهتر است فرد در آنها مشغول به کار نشود.

• پروفایل رغبت

• پروفایل توانایی

• پروفایل ارزش های کاری

• توانمند سازی مشاورین مدرسه

پس از صدور راهنامه برای هر یک از دانش آموزان لازم است مندرجات راهنامه از قبیل پروفایلهای رغبت،توانایی و ارزش های کاری طی یک جلسه مشاوره با حضور مراجع برای وی تشریح گردد و انتخاب های شغلی وی از بین 60  شغل موجود در راهنامه محدود تر گردند.
این امکان از سوی مرکز فراهم گردیده است تا مشاورین مدرسه با شرکت در دوره های توانمند سازی مشاورین به تسلط کافی برای انجام چنین جلسه مشاوره ای دست یابند(توضیحات لازم در خصوص نحوه برگزاری این دوره ها و شرایط حضور مشاورین مدرسه در آنها در منوی آموزش و زیر منوی توانمند سازی مشاورین مدارس  همین سایت به تفصیل بیان شده است) شایان ذکر است مشاوران مدارس پس از حضور در دوره های آموزشی مذکور گواهی صلاحیت مشاوره شغلی-تحصیلی را از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور اخذ خواهند نمود.

ضمنا مشاورین مرکز نیز آمادگی کامل دارند تا این خدمات مشاوره پس از آزمون را به صورت حضوری و یا تلفنی به دانش آموزان ارائه نمایند.

• کتب رشته های تحصیلی

مجموعه ای دایره المعارفی  شامل 83 کتاب نفیس پیرامون رشته های تحصیلی دایر در کشور که به طور دقیق و دسته بندی شده ها هر یک از رشته ها را از حیث سرفصل های مورد مطالعه،دانشگاههای معتبر داخلی و خارجی،زمینه های ادامه تحصیل و اشتغال در داخل و خارج کشور و … بررسی نموده است.  همچنین خلاصه ای از این کتاب ها در مجموعه ای تحت عنوان (آنچه پیش از ورود به دانشگاه باید بدانید) ه چاپ رسیده است

نمونه کتب دانشنامه :

نمونه کتب آنچه پیش از ورود به دانشگاه باید بدانیم :

• CD مشاغل من

در این محصول 60  شغل پیشنهاد شده به فرد از طریق راهنامه به طور دقیق تر معرفی شده اند،مواردی همچون زمینه های اشتغال و استخدام،ابزار کار ،تصاویری از شاغلین مورد نظر و …د راین محصول گنجانده شده اند.

عناوین فعالیت‌های موسسه در تولید سامانه هشت:

فرآیند اجرای آنلاین و حضوری سامانه هشت: