هشدار نسبت به شیوه نشستن دانش‌آموزان در کلاس درس

تاثیر دوران کودکی در دردهای عضلانی بزرگسالی

وضعیت نشستن، یکی از عوامل مؤثر در ایجاد اختلالات اسکلتی- عضلانی محسوب می‌شود. پژوهشگران دانشگاهی، این موضوع را در دانش آموزان ابتدایی بررسی کرده و لزوم توجه بیشتر به آن را مورد تأکید قرار داده‌اند.

به گزارش ایسنا، قرارگیری در وضعیت‌های نامناسب در دوران کودکی رابطه مثبت و معنی‌داری با خطر ابتلا به کمردرد در بزرگسالی دارد. دنیای یک کودک را خانه، مدرسه و جامعه پیرامون آن تشکیل می‌دهد. این مکان‌ها باید ازنظر وضعیت ایمنی و بهداشت مناسب باشند. برای رسیدن به این هدف، باید عوامل مؤثر در این زمینه که باعث تمرکز بیشتر و بهتر دانش‌آموزان به درس و معلم می‌شوند، مثل روشنایی، گرما، سرما، سروصدا، وضعیت میز و نیمکت‌ها، ابعاد صندلی‌ها، نحوه نشستن، مورد توجه اولیا و مدیران مدارس قرار بگیرند.

به بیان محققان، قرارگیری در یک وضعیت بدنی نامناسب برای مدت‌زمان طولانی نه‌تنها باعث ایجاد اختلالات اسکلتی، عضلانی و فشارهای نابجای مکانیکی شده، بلکه اثرات منفی فیزیولوژیکی ازجمله گردش نامناسب خون، کاهش احساس راحتی و مشکلات روانی را به همراه دارد که این عوامل می‌توانند بر روی وضعیت سلامتی، تعاملات اجتماعی، ارتباط با همسالان، بهداشت روان، غیبت مدرسه، شایستگی تحصیلی و شرکت در فعالیت‌های فیزیکی اثرگذار باشند. اگرچه شیوع درد اسکلتی – عضلانی با افزایش سن افزایش می‌یابد و تعداد زیادی از بزرگ‌سالان دچار این عارضه هستند، بااین‌وجود، اولین زمان شروع این دردها در دوران نوجوانی و کودکی گزارش شده است.

به‌منظور بررسی بهتر این موضوع مهم، محققینی از دانشگاه بیرجند به انجام پژوهشی مبادرت ورزیده‌اند که در آن وضعیت نشستن کودکان ابتدایی در کلاس‌های درس و ارتباط آن با درد اندام فوقانی به‌ویژه پشت و گردن مورد بررسی قرار گرفته است.

در این تحقیق توصیفی، تعدادی از دانش آموزان پسر پایه ابتدایی شهرستان بیرجند در دامنه سنی 9 تا 13 مشارکت داشته‌اند.

محققین، برای جمع‌آوری اطلاعات، پس از اخذ مجوزهای مربوطه، دوربین‌هایی را برای تصویربرداری از نحوه نشستن دانش آموزان فوق‌الذکر نصب کردند تا رفتار مربوط به نشستن آن‌ها را ارزیابی کنند. سپس، به‌منظور ارزیابی میزان درد دانش‌آموزان، از یک پرسش‌نامه استاندارد استفاده شد.

براساس نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، هرچه زاویه خم شدن گردن و همچنین چرخش گردن در دانش آموزان، بیشتر باشد، میزان بروز درد اسکلتی-عضلانی گردن در آن‌ها بیشتر است.

بنابر این نتایج، با توجه به این‌که شیوع درد گردن در بین دانش آموزان، 38 درصد و میانگین زاویه خم شدن گردن 31 درجه بود، به نظر می‌رسد این وضعیت، یعنی خم شدن گردن به جلو هنگام نشستن در کلاس درس، یکی از وضعیت‌های خطرناک و آسیب‌زا برای این‌گونه افراد به‌شمار ‌آید.

آن‌گونه که دکتر سعید ایل‌بیگی، دانشیار گروه بیومکانیک ورزشی دانشگاه بیرجند و همکارانش در این پژوهش می‌گویند: «براساس یافته‌های پژوهش ما، به نظر می‌رسد که وضعیت نامناسب بدن در هنگام نشستن منجر به ناراحتی‌های عضلانی اسکلتی بیشتر در دانش‌آموزان شده که این امر به دلیل وضعیت‌های حرکتی و وضعیت بدنی افراد است و گذشت زمان باعث می‌شود که این وضعیت‌های اتخاذی، به‌طور دائم در فرد مانده و ساختار بدنی فرد را تحت تأثیر قرار دهد».

آن‌ها می‌افزایند: «زمانی که سر به‌صورت عمود بالای شانه‌ها قرار می‌گیرد، اثر جاذبه روی ماهیچه‌های گردن ناچیز خواهد بود. ولی زمانی که سر به سمت جلو، طرفین یا عقب حرکت کند به‌طوری‌که به‌صورت متمرکز و متعادل بالای شانه قرار نگرفته باشد، نیروی جاذبه و وزن سر موجب می‌شوند سر به سمت پایین کشیده شود و ماهیچه‌های اطراف آن به‌شدت برانگیخته شوند تا بتوانند گردن را حمایت کنند».

با توجه به نتایج فوق که در قالب مقاله‌ای علمی پژوهشی در مجله «ارگونومی» وابسته به انجمن ارگونومی و مهندسی عوامل انسانی ایران منتشر شده‌اند، وضعیت‌های نامطلوب نشستن دانش‌آموزان در کلاس درس و در حالت‌های مختلف گوش دادن، خواندن و نوشتن، موجب به وجود آمدن درد اسکلتی- عضلانی در نواحی کمر و گردن، به‌ویژه درد کمر در بین دانش‌آموزان می‌شود که ممکن است در صورت عدم توجه، در طولانی‌مدت با عوارض جبران‌ناپذیر و مشکلات جانبی متعددی در ستون فقرات همراه شوند.

این یافته‌ها، لزوم توجه همه‌جانبه مسئولین امر و متولیان مدارس را در آموزش و اتخاذ تدابیری که به پیشگیری از چنین موضوعی بینجامد، نشان می‌دهند.

برای کسب اطلاعات بيشتر درباره شيوه نشستن دانش آموزان در کلاس درس با مشاوران فرهيختگان جوان تماس حاصل نماييد.